Onder erbarmelijke omstandigheden maken Marokkaanse kinderen werkweken van meer dan zeventig uur. Velen zijn voor hun twintigste al arbeidsongeschikt. Outhman was dertien toen hij zijn handen verloor. Na een lange dag leer snijden in een schoenenfabriek viel hij uitgeput in slaap. Hij werd wakker toen zijn vingers onder de leersnijmachine terechtkwamen. De artsen konden niets meer voor hem doen en amputeerden beide handen. In het Marokkaanse Fès vertelt de nu zeventienjarige jongen dat hij een half jaar voor het ongeluk zijn school verliet om te gaan werken. ‘We hadden niet genoeg geld en mijn vader kan vanwege zware astma niet werken’, legt hij uit. De jongen werkte twaalf tot veertien uur per dag, zeven dagen per week. Met de tien euro die hij per week verdiende, moest hij het gezin van zes kinderen onderhouden. ‘Ik ben nu gewend aan mijn handicap, maar zonder handen en opleiding ziet mijn toekomst er somber uit’, vertelt Outhman.
Volgens officiële cijfers gaan 1,4 miljoen Marokkaanse kinderen in de leeftijd van zes tot vijftien jaar niet naar school. Zeshonderdduizend van hen werken, als pottenbakker, dienstmeisje, gids voor toeristen of, zoals Amine, als koperwerker, aldus Depers.nl.
Samen met zijn broer Youssef en drie volwassenen werkt de achtjarige jongen in een donkere ruimte van vier vierkante meter, niet ver van de beroemde leerlooierijen van Fès. Zittend op een krukje slaat Amine met een hamer en dikke spijker een patroon in een koperen sierschaal. Op de vraag hoe oud hij is, antwoordt Youssef ‘elf jaar’, maar de baas van de werkplaats maant hem tot stilte en geeft vijftien als ‘correcte leeftijd’ door. Het is de vraag of de werkgever, die de vader van de broertjes blijkt te zijn, op de hoogte is van de gevaren van het werken met koper voor kinderen. De stoffen die vrijkomen tasten de ontwikkeling van de hersenen aan, veroorzaken ademhalingsproblemen en longkanker en remmen de lichaamsgroei. Waarschijnlijk zijn de broers voor hun twintigste opgebrand en arbeidsongeschikt.
In een mozaïekwerkplaats buiten Fès is te zien wat de gevolgen van kinderarbeid zijn. Jongens van een jaar of achttien zitten met de benen onder zich gevouwen op de grond en slaan met een kleine bijl mozaïekstukjes uit een tegel, die worden gebruikt in de door toeristen zo geliefde tafeltjes en schalen. Als een van de jongens opstaat, wordt duidelijk waar jarenlang werken in een slechte houding toe leidt: een kromme rug en benen die niet meegegroeid zijn met het bovenlichaam.