De Turkse premier Recep Tayyip Erdogan heeft vrijdag spoedberaad belegd over een arrest van het hooggerechtshof. Dat bepaalde donderdag dat het verbod op het dragen van hoofddoekjes op universiteiten niet kan worden geschrapt, zoals Erdogans regering en het parlement hadden gedaan. Over de kwestie is in Turkije grote maatschappelijke onrust ontstaan.
Honderden vrouwen met hoofddoekjes protesteerden vrijdag in Turkije tegen het arrest van het hooggerechtshof. Duizenden vrouwen hebben niet gestudeerd aan de universiteiten in Turkije wegens het verbod, dat strikt gehandhaafd werd sinds 1997. Velen gingen studeren in een ander land, waar een hoofddoek op de universiteit wel is toegestaan.
De premier heeft alle afspraken afgezegd en gaat ook niet naar Zwitserland om zaterdag te kijken naar de eerste wedstrijd van het Turkse elftal op het EK voetbal, tegen Portugal. Erdogan moet met medewerkers en partijgenoten in beraad over de consequenties van de annulering van de wet door opperrechters. Dat heeft mogelijk ernstige gevolgen voor Erdogans partij, de AKP. Er wordt al gespeculeerd over vervroegde verkiezingen, aldus Telegraaf.nl.
De populaire, hervormingsgezinde AKP heeft haar wortels in de politieke islam. De AKP won eind 2001 overweldigend de verkiezingen. Dat was temidden van een ernstige economische crisis en grote ontevredenheid over het falen van de traditionele partijen. Het establishment afkomstig uit die partijen en de magistratuur laten sindsdien vrijwel niets na om de AKP-regering zo veel mogelijk dwars te zitten. Ze bestrijden de vorig jaar nog met bijna de helft van de stemmen herkozen Erdogan voornamelijk met de stelling dat hij antiseculier zou zijn. En dat is vrijwel het ergste wat er is in Turkije.
De basis van de Turkse wetten is in de jaren twintig gelegd door de stichter van de republiek, Musfafa Kemal Atatürk die staat en moskee rigoureus scheidde. Het circa tachtig jaar oude stelsel beschermt zichzelf onder meer met het tot onveranderlijk uitgeroepen artikel 2 van de grondwet. Dat bestempelt Turkije als seculiere staat. Alles wat daarmee in strijd zou zijn, is meteen in strijd met de grondwet. Daaronder vallen ook islamitische hoofddoekjes op universiteiten, menen de opperrechters.
De hoofddoekjes vormen ook peilen op de boog van openbaar aanklager Abdurrahman Yalcinkaya. Hij heeft in maart de regeringspartij AKP ervan beschuldigd een centrum van antiseculiere activiteiten te zijn. Hij eist dat de opperrechters de AKP opheffen en meer dan zeventig AKP-prominenten, onder wie premier Erdogan en president Abdullah Gül, verbieden politiek actief te zijn.
Het oordeel van de opperrechters van donderdag is goed nieuws voor deze aanklager. „Wanneer de (door het hof geannuleerde) grondwetswijziging die de hoofddoekjes weer toestond in strijd is met de basisbeginselen van de republiek, dan is de partij die daarvoor verantwoordelijk is dat volgens de opperrechters ook”, redeneerde een Turkse krant vrijdag.