De overwegingen die het OM hebben gebracht tot het besluit de PVV-politicus Wilders niet te vervolgen wegens discriminatie of het zaaien van haat jegens moslims zijn te begrijpen, maar bevredigen en overtuigen niet. Het is daarom de moeite waard dat het gerechtshof alsnog bekijkt of deze beslissing terecht is.
Om misverstand te voorkomen: het gaat hier niet alleen om Fitna (die aan de voorzichtige kant was) maar ook om teksten die er niet om liegen, zoals de omschrijving van de islam als ’de zieke ideologie van Allah en Mohammed’ en de kwalificatie van de Koran als ’dat fascistische boek’ en ’de islamitische Mein Kampf’. De kern in de afweging van het OM is dat Wilders zijn uitspraken heeft gedaan in de context van het maatschappelijk debat over de islam en dat zij moeten worden beschouwd als kritiek op deze godsdienst, niet op de aanhangers.
Het OM voert aan dat er in het publieke debat veel ruimte moet zijn om stevige, ja zelfs schokkende en grievende uitlatingen te doen. Kleinzerigheid mag geen maatstaf worden, het debat moet vrijuit gevoerd kunnen worden. Niet alleen in het parlement, waar politici immuniteit genieten voor wat ze zeggen, maar ook daarbuiten. Het OM legt met recht en reden een zwaar accent op deze voor de democratie fundamentele notie.
Jammer genoeg laat het ongewogen dat deze vrijheid ook een grote verantwoordelijkheid meebrengt en van de deelnemers respect voor elkaars opvattingen, ideeën en levenbeschouwing vraagt. Die notie is voor het functioneren van een democratische samenleving evenzeer fundamenteel, omdat zij de menselijke waardigheid beschermt. In dat licht doet het gekunsteld aan dat het OM de snijdende uitlatingen van Wilders over islam en Koran tot kritiek op een godsdienst bestempelt, die de aanhangers onberoerd zou laten. De juridische precisie, misschien zelfs spitsvondigheid, om dat onderscheid te maken lijkt hier louter zichzelf te dienen.
Als Wilders al louter religiekritiek zou oefenen, valt die niet los te zien van zijn voorstel de grenzen voor moslimimmigranten te sluiten en de bouw van nieuwe moskeeën te verbieden. Hij deed die voorstellen onder het motto ’ik heb genoeg van de islam in Nederland’. De afweging van het OM gaat ook voorbij aan de effecten van zijn besluit op langere termijn. Niet alleen immigranten, maar ook opgroeiende generaties leren dat het normaal, althans geoorloofd is dat een politicus stelselmatig zo heftig ageert tegen het geloof van een bevolkingsgroep. Die norm tast de democratische cultuur aan. Dat is een reden temeer alsnog de rechter erbij te roepen.