Marokkaanse criminelen zijn veel moeilijker te verhoren dan Nederlandse misdadigers. De gangbare verhoormethoden van de politie werken bij hen onvoldoende. Vergeleken met Nederlandse misdadigers bekennen ze minder vaak en bovendien verstrekken ze minder informatie voor het opsporingsonderzoek.
Dat blijkt uit onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG). Onderzoekers van de vakgroep sociale en organisatiepsychologie hebben verhoren geanalyseerd van verdachten die uiteindelijk schuldig werden bevonden. Zij hadden misdrijven als diefstal, roof en huiselijk geweld gepleegd. Terwijl één op de drie Nederlandse criminelen dergelijke delicten ontkent, is dat bij de Marokkaanse twee op de drie.
De politie bevestigt dat verhoren van verdachten uit andere culturen relatief vaak moeizaam verlopen. Agenten verwijten Marokkaanse verdachten dat ze hardnekkig zwijgen en liegen. ,,Ze ontkennen nog dat ze geboren zijn'', aldus een politiefunctionaris.
Dat kan volgens de onderzoekers verklaren waarom de verhoren bij Marokkanen gemiddeld veel korter duren dan bij Nederlanders: 76 versus 114 minuten. ,,Als je op basis van eerdere ervaringen een verhoor in gaat met het idee dat er toch niks uit komt, kun je al snel concluderen: zie je wel?'' zegt psychologe dr. Ellen Giebels van de RUG.
De onderzoekers concluderen dat de Standaard Verhoor Strategie (SVS) van de politie onvoldoende is toegesneden op verdachten uit Marokko en andere niet-westerse culturen. Bij de 'Hollandse' methode worden verdachten geconfronteerd met belastende bewijzen en tegenstrijdigheden in hun verhaal, om hen zo tot een bekentenis te dwingen. Ook worden ze op hun gemak gesteld als ze informatie geven.
,,Een Nederlander zal eerder een misdrijf bekennen als de politie hem confronteert met sluitend bewijs, zoals beelden van een bewakingscamera waarop de verdachte duidelijk zichtbaar is'', zegt Giebels. Mensen uit een groepscultuur, zoals Marokkanen, zijn door de bank genomen minder gevoelig voor de druk van de waarheid, aldus de onderzoekers. Gevoelens van schaamte en angst om de eer van de eigen groep te beschadigen wegen bij hen zwaarder. Als ze al bekennen, geven Marokkaanse verdachten daarvoor niet zelden extreme verklaringen, weet Giebels: ,,Om gezichtsverlies te voorkomen zeggen ze dan dat ze wel moesten bekennen, omdat ze zijn geslagen of bijna vermoord.''
Aardig zijn tegen criminelen, ook onderdeel van de SVS, heeft bij Marokkanen vaak ook geen zin. Nederlanders zijn bij deze strategie eerder geneigd te praten, omdat ze zich gelijkwaardig behandeld voelen. Bij Marokkanen, van huis uit gewend aan een autoritaire politie, stuit dit vaak op weerstand.
,,Amicaal gedrag geeft je minder gezag. Je bent als politieman geen maatje. Als je die indruk wel wekt, werkt dat averechts'', weet Arend de Vries, docent aan de rechercheschool in Zutphen. Daar is onlangs een begin gemaakt met aangepaste verhoortrainingen voor rechercheurs. Daarbij gaat het er onder meer om allochtone verdachten minder 'Hollands' te benaderen. ,,Vraag iemand hoe hij het vindt als een ander met zijn wapen wordt doodgeschoten. Zet hem niet rationeel klem, maar appelleer aan zijn emoties. Of wees minder moraliserend om gezichtsverlies voor de verdachte te beperken. Er zijn voorbeelden van verhoren waarbij je ziet dat verdachten dan wél praten.''
Bron: © Nederlands Dagblad