Een groeiend aantal buitenlanders, vooral Franstalig, komt er ook wonen. 'De Europeanen nemen onze stad over', zeggen Marokkanen die uitwijken naar de buitenwijken, aldus rnw.nl.
Marrakesh, dat is de sprookjesachtige stad met de kleine steegjes, de roodbruine huizen en in het midden van dat alles het plein Jamaa El Fna. Toeristen brengen daar een bezoek aan de slangenbezweerders, trommelaars en zalfjesverkopers.
Maar de stad verandert in hoog tempo van karakter. De afgelopen jaren hebben zich tussen de miljoen inwoners van Marrakesh zo'n achtduizend buitenlanders gevestigd die hun aanwezigheid overal laten voelen.
'Twee jaar geleden nog hadden we alleen Marokkanen om ons heen', zegt parfumverkoper Youssef Ouinkhir die met zijn familie in de oude medina woont. 'Nu zijn wij de enige Marokkanen tussen Europeanen. Onze buren zijn Duitsers.'
Behoorlijk bedrag
Voor het huis van de Ouinkhirs, 160 vierkante meter, is onlangs 190 duizend euro geboden, voor Marokkaanse begrippen een behoorlijk bedrag. 'Maar dat gaan we nooit doen. Waar moeten we naar toe? Naar een flat in een buitenwijk? Ik moet er niet aan denken', zegt hij.
Maar zijn familie is een uitzondering. De meeste Marokkanen die zo’n bedrag kunnen krijgen, verkopen hun huis. Zo ontstaat in Marrakesh een nieuwe indeling: de Europeanen betrekken de oude wijken in het centrum, want daar staan de traditionele huizen die zij mooi vinden. De Marokkanen gaan naar de randen van de stad, waar overal nieuwe appartementen worden gebouwd.
Pizzahut
'De Europeanen nemen onze stad over', zeggen veel Marokkanen in Marrakesh. En dan wijzen ze in het centrum om zich heen, naar kledingwinkels als Zara en Etam waar overwegend Europese klanten rondlopen. Je hebt er een McDonalds en een Pizzahut, voor een cafe staat een beeltenis van Charlie Chaplin.
'Wij merken niet zoveel van die ontwikkeling', zegt Ricky Naaijer uit Amsterdam, die met een groepsreis naar Marrakesh is gekomen. 'Wij willen juist in Marokkaanse restaurants eten, we hoeven niet naar de buitenlandse gelegenheden toe.' Haar vriendin Ellen van den Broek uit Castricum was twee jaar geleden al eens in Marokko en toen kon ze een kamer huren bij een Engelse dame. 'Toen dacht ik: he, dat is ook een manier om hier te blijven.'
Naaijer merkt op dat de ontwikkeling in Marrakesh precies omgekeerd is aan die in veel Europese steden. In Europa ontdekken de Europeanen op een dag dat ze worden omringd door Marokkanen en andere bevolkingsgroepen, hier ontdekken de Marokkanen op een dag dat zij de enigen zijn tussen Europeanen. 'Het is een niet te stoppen proces', zegt ze. 'In de hele geschiedenis heb je volken die verhuizen.'
Geen belasting
Marokko doet er alles aan om buitenlanders te trekken. Ze kunnen de panden kopen die ze willen, met de grond erbij. Als ze een bedrijf beginnen, hoeven ze de eerste vijf jaar geen belasting te betalen. Salarissen zijn relatief laag, het Marokkaanse minimuminkomen is 200 euro per maand.
Dat alles speelde vijf jaar geleden mee in de beslissing van Bernard Pasqualini om in Marrakesh een restaurant te beginnen, Le chat qui rit. Hij komt van het Franse eiland Corsica, waar hij in de horeca zat en marmer bewerkte. Maar hij werd er gek van de hoge belastingen en salarissen die hij moest betalen. In Marrakesh vond hij precies wat hij zocht, en dat was meer dan alleen lage belastingen en salarissen. 'Je hebt hier een nonchalance en een levensvreugde die veel Europeanen niet meer kennen.'
Nieuwe kolonisatoren
Hij kent de klacht van veel Marokkanen dat de Europeanen als de nieuwe kolonisatoren Marrakesh binnentrekken. Maar hij is het er niet mee eens. Hijzelf heeft met zijn restaurant twintig mensen werk bezorgd. Hij betaalt hen het dubbele van wat zou moeten en een van zijn werknemers leende hij geld voor een brommer zodat hij de twintig kilometer naar zijn huis niet meer lopend hoefde af te leggen. 'Dat de Europeanen hier zijn komen wonen, is een ontwikkeling waar beide bevolkingsgroepen iets aan hebben.'
Dat moet automonteur Abdfetah Oueld Rahhal toegeven. In 2003 verkocht hij zijn huis in het centrum van Marrakesh aan een Spanjaard, hij mist zijn oude buurt nog steeds. 'Maar de Europeanen zorgen voor werkgelegenheid. En het is gezellig dat ze er zijn.'