‘Problemen op sociaal gebied, op het gebied van gezondheid, onderwijs, werkloosheid. Denkend aan Marokko ben ik verplicht na te denken over de obstakels die het politieke leven en de democratisering hinderen, zaken die leiden tot religieuze radicalisering en terrorisme. Ik weet wel dat Marokko niet alleen maar dat is…’
Ik wilde net zeggen: ziet u alleen maar problemen?
‘Helaas wel, want we hebben in Marokko ambities. We willen afstand nemen van het Arabische, islamitische politieke model, en we zoeken naar een manier om het westerse model te imiteren.’
Niet iedereen in Marokko kiest voor het westerse politieke model.
‘De meerderheid. De hele politieke klasse speekt van het westerse model. We hebben hier de ambitie om deel uit te gaan maken van de Europese Unie. Duizenden Marokkanen hebben de dood gevonden door de illegale emigratie naar Europa. We willen allemaal een beter leven.’
Er gaat in Marokko geen week voorbij of politicoloog Mohamed Darif geeft in de media commentaar op een actuele kwestie. Zijn specialisme is de radicale islam, dus als er weer eens een cel met vermeende terroristen in dit land is opgerold, grote kans dat Darif zijn visie geeft. Wat hem anders maakt dan veel andere Marokkanen, is dat hij niet denkt dat in Marokko het gevaar van radicale moslims komt, maar eerder van de manier waarop het land is georganiseerd.
Laten we het daarover hebben: het westerse model. In Marokko is de laatste jaren meer vrijheid gekomen, vrouwen kregen meer rechten, de economie gaat vooruit. Veel Marokkanen zeggen: en nu zijn we onderweg naar een democratie. Maar die indruk heb ik niet.
Stilte. Dan: ‘Er is veel veranderd in Marokko. Maar we kunnen niet negeren wat in deze balans negatief is. Als we het over democratie hebben, is er een probleem in Marokko. Over welke democratie hebben we het?’
Democratie wil maar één ding zeggen, volgens mij: het volk regeert.
‘Het probleem bij ons is dat men zegt: er is niet één concept van democratie.’