Nu gebeurt dat zelden, meldt het ministerie van Buitenlandse Zaken woensdag in een persbericht. Ook komt er jaarlijks een lijst van ambassades en internationale organisaties waarvan het personeel de boetes niet betaalt. De afgelopen vier jaar is ongeveer vijf keer gevraagd om opheffing, zodat het OM een delict beter kan onderzoeken, meldt een woordvoerder van het ministerie Buitenlandse Zaken. "Wanneer we het vaker vragen, zal het ook vaker gebeuren. Dat is het idee", aldus de zegsman.
"Als dat niet gebeurt, verwachten we dat ambassades er eerder voor kiezen om iemand terug te trekken omdat we de druk opvoeren. Zo iemand heeft dan toch een smetje." Het verzoek om opheffing zal vooral worden gedaan bij ernstige strafrechtelijke delicten, zoals mishandeling en het veroorzaken van lichamelijk letsel bij rijden onder invloed. Als een land hier niet aan meewerkt, zet het ministerie in op beëindiging van de uitzending van de betrokken diplomaat.
"We hechten aan het Verdrag van Wenen dat de immuniteit van diplomaten regelt. Er zijn dus grenzen aan wat we kunnen doen. Maar alle mogelijkheden die er zijn, gaan we benutten", aldus minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans (PvdA). "Het lukt helaas niet om de kentekens van wanbetalende diplomaten in te trekken, maar we hebben een reeks andere maatregelen." Aan intrekking van diplomatieke kentekens kleven 'grote praktische en principiële bezwaren'.
De diplomatieke status van de betrokken persoon verandert immers niet. Daarnaast leidt het intrekken van de zogeheten CD-kentekenplaten meteen tot fiscale gevolgen en kan het de vrijheid van beweging van diplomaten beperken, aldus Buitenlandse Zaken. Dit laatste is een schending van het Verdrag van Wenen. Een maatregel die het ministerie wel kan nemen, is ambassades, consulaten en internationale organisaties elke drie maanden aanspreken op het niet-betalen van boetes door hun personeel. Na een laatste waarschuwing trekt het ministerie van Buitenlandse Zaken belastingvrije tankkaarten in.
"In plaats van eenvoudig belastingvrij te tanken, moeten de wanbetalers bonnetjes bewaren en deze met de benodigde formulieren voor teruggave naar de Belastingdienst sturen", zo deelt het ministerie mee. "Ervaringen in andere landen wijzen uit dat deze maatregel zeer effectief is, omdat het voor de betrokkenen erg veel administratieve rompslomp met zich meebrengt." Eerder bleek dat buitenlanders met een diplomatieke status zich in Nederland sinds 2010 85 keer schuldig hebben gemaakt aan een misdrijf.
Het gaat dan vooral om verkeersdelicten. Van de vierduizend verkeersboetes die vorig jaar zijn uitgedeeld, werd nog geen 46 procent betaald. Toch valt het allemaal wel mee, schrijft Timmermans aan de Tweede Kamer. Diplomaten kregen in 2013, in vergelijking met de gemiddelde Nederlander, ruim de helft minder verkeersboetes opgelegd. Het aantal strafrechtelijke incidenten lag eveneens lager dan het gemiddelde. In Nederland wonen en werken zo'n twintigduizend buitenlandse diplomaten en hun gezinnen.
Immuniteit is volgens Buitenlandse Zaken een 'hoeksteen van de diplomatie'. Het verzekert dat diplomaten de belangen van hun land kunnen behartigen zonder dat ze onder druk gezet of gechanteerd kunnen worden. Om te voorkomen dat zoiets ook via partners of kinderen gebeurt, hebben ook zij immuniteit.