'Borgerokko' in één klap terug bij af

In het Antwerpse Borgerhout sloeg dinsdagavond de vlam in de pan na de moord op een 27-jarige Belg van Marokkaanse afkomst. Volgens de familie van het slachtoffer ging het om een racistische moord. Boze migrantenjongeren gingen de straat op en trokken een spoor van vernieling. Portret van een wijk onder stroom.

Antwerpen - Winkelruiten liggen aan diggelen. Glasscherven op het trottoir. Twee dagen en twee nachten lang hielden migrantenrellen de Antwerpse probleemwijk Borgerhout in de greep. De voorlopige climax in de al maandenlang oplopende spanningen tussen allochtone en autochtone Antwerpenaren.

Twee dagen na de moord op de 27- jarige islamleraar Mohammed Achrak door een 66-jarige Belgische bovenbuurman is de sfeer nog steeds grimmig in Borgerhout, of Borgerokko, zoals het rechts-extremistische Vlaams Blok de buurt heeft gedoopt vanwege het grote aantal Marokkaanse inwoners. Dat uitgerekend hi´er de vlam in de pan sloeg, mag geen verassing heten.

De problematiek van Borgerhout is in veel opzichten kenmerkend voor achterstandswijken in de Belgische grote steden. Het verval werd ingeluid in de jaren zeventig. De economische crisis liet diepe sporen na. De leefbaarheid holde achteruit. Jonge gezinnen trokken weg; de buurt vergrijsde. De verloedering sloeg toe en de criminaliteit rees de pan uit. Toen de migranten kwamen werd er prompt niet meer geïnvesteerd in Borgerhout. Dat was electoraal niet interessant.

Van de huidige 40.862 inwoners van Borgerhout zijn er twaalfduizend van buitenlandse origine. De wijk telt 92 verschillende nationaliteiten. Er wonen 24.000 kiesgerechtigden, onder wie slechts duizend allochtonen. De anderen hebben geen Belgisch paspoort en mogen dus niet stemmen. Bij de laatste gemeenteraadsverkiezingen in oktober 2000 stemde in Borgerhout ruim 35 procent (meer dan het Antwerpse gemiddelde) van de kiesgerechtigden op extreem-rechts.


Leuke woonbuurt
De wijk is voor Vlaams-Blok-voorman Filip Dewinter en de zijnen hét bewijs dat de multiculturele samenleving gedoemd is te mislukken. Pas de afgelopen jaren is er weer veel gedaan om de buurt weer leefbaar te maken. Er werd geïnvesteerd in huisvesting en meer groen. ,,Borgerhout was op weg weer een leuke woonbuurt te worden. Jonge gezinnen voelden zich hier weer thuis. Al dat werk is nu in één klap teniet gedaan,'' zegt een neergeslagen Walter van den Branden, de christen-democratische voorzitter van de districtsraad van Borgerhout.

,,Alles wat we de voorbije jaren hebben ondernomen om Borgerhout er bovenop te helpen, is voor niks geweest. Het is verschrikkelijk. Ik was gisteren, tijdens de rellen aanwezig bij de moskee. Ik heb met eigen ogen gezien wat daar gebeurde en kan me voorstellen dat mensen bang zijn. De tegenstellingen zijn opnieuw aangescherpt. Vreemdelingenhaat steekt de kop op. Ik was even 'op café'. Daar zei iemand aan de toog: ze zouden ze allemaal beter afschieten. Ik werd er angstig van.''

Meer dan 160 oproerkraaiers werden door de politie opgepakt. Het merendeel is inmiddels weer op vrije voeten. Het Antwerpse stadsbestuur heeft 'nultolerantie' afgekondigd. Nieuwe onlusten worden niet getolereerd. ,,We moeten zorgen dat de boel niet opnieuw escaleert,'' benadrukt burgemeester Leona Detiegravege, die op de avond van de moord haar verjaardagsfeestje (ze werd zestig) ruw verstoord zag. Ze legt de schuld voor de gebeurtenissen deels bij de Arabisch Europese Liga (AEL) van de omstreden Abou Dyab Jahjah, die in plaats van de gemoederen te bedaren de jongeren dinsdagavond zou hebben ophitst. De AEL zelf ontkent, en heeft een klacht tegen Detiegravege ingediend wegens smaad.

De aartsvijand van de AEL, het Vlaams Blok, houdt zich intussen opmerkelijk gedeisd. ,,We organiseren voorlopig geen acties of manifestaties in Borgerhout en roepen onze achterban op zich rustig te houden,'' beloofde Dewinter één dag na de moord. Maar dat zijn partij garen spint bij de jongste rellen is wel zeker.

,,Ik vrees dat da´t inderdaad het bijzonder negatieve gevolg is van de gebeurtenissen van de voorbije dagen,'' verzucht Walter van den Branden. ,,De partij heeft het tactisch bijzonder slim gespeeld. Heeft zich opgesteld als een vredelievende partij die het liefst de rust zo snel mogelijk ziet weerkeren. Of dat ook echt zo is, waag ik te betwijfelen. De voorbije maanden heeft het Blok er samen met de AEL alles aangedaan om de spanningen tot een kookpunt te engen.''

De christen-democratische voorzitter van de districtsraad ziet intussen met angst en beven de herdenkingsplechtigheid tegemoet, vanmiddag in de sporthal. ,,Die hal is net buiten Borgerhout gelegen, op de grens van Merksem en Deurne. We hopen alvast dat de politie niet te nadrukkelijk aanwezig is en dat nieuwe problemen voorkomen kunnen worden. De inwoners van Borgerhout hebben behoefte aan rust.''