Maar dat het geweld zo uit de hand zou lopen, had niemand kunnen voorzien, staat in een rapport van het COT, het Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement.
Aanvankelijk was de sfeer tijdens de onaangekondigde demonstratie op het 18 Septemberplein gemoedelijk en werd zelfs de 1,5 meterregel in acht genomen. Maar in korte tijd sloeg de sfeer om en werd het grimmiger en drukker.
Er was sprake van coördinatie. Meerdere groepen relschoppers kwamen tegelijk naar het plein. "Op de beelden is een veelzijdige groep te zien van verschillende leeftijden en met verschillende intenties", constateert het COT in het donderdag gepubliceerde rapport.
Vervolgens bleek de politie niet opgewassen tegen de relschoppers, mede doordat het waterkanon werd gesaboteerd en tijdelijk uitviel en doordat het plein te glad was voor de paarden. Daardoor moest de mobiele eenheid pas op de plaats maken en wachten op hulp van andere eenheden.
Grootschalige vernielingen
De relschoppers werden van het plein richting het station gedreven, waar ze vervolgens grootschalige vernielingen aanrichtten, branden stichtten en de Jumbo plunderden. De rellen overvielen de medewerkers van de NS en ProRail, omdat de gemeente en de politie niet tijdig contact met hen hadden opgenomen.
Hoewel het COT constateert dat de overheden zich goed hadden voorbereid en deden wat ze moesten doen, noemt burgemeester John Jorritsma (VVD) het "wrang" dat de geweldsexplosie niet kon worden voorkomen. "Zondag 24 januari 2021 blijft een gitzwarte dag voor Eindhoven. Daar doet een positief oordeel in het onderzoeksrapport niets aan af", aldus de burgemeester.
Van de inmiddels ongeveer 70 aangehouden verdachten komen er slechts 19 uit Eindhoven. Het merendeel komt uit omliggende gemeenten, maar ook zijn mensen gearresteerd uit Nieuwegein, Cadier en Keer, Grave, Delft, Hoevelaken, Purmerend, Zeewolde en Weert. De jongste verdachte is 14 en de oudste 56 jaar jaar oud. Het merendeel is tussen 18 en 28 jaar, 97 procent is man.