Algerije claimt het grondgebied van de boerderijen op de grensstreek en heeft de Marokkaanse boeren in El Arja opgedragen om vóór 17 maart 18.00 uur het gebied te verlaten.
Op de muren van de leegstaande historische muren prijken nu teksten die symbool staan voor het leed en onrecht dat wordt gevoeld door Marokkaanse boeren die de afgelopen dagen zijn verdreven door het Algerijnse Volksleger.
"Vrede zij met u, o land van mijn voorouders" en "We zullen ooit terugkomen" zijn slechts een greep van de vele ontroerende berichten die met rode of zwarte verf op de muren van gebouwen in El Arja staan geschreven.
Evacuatieplicht
Veel Marokkaanse boeren zijn decennialang actief in de regio en reageerden geschokt toen Algerijnse soldaten ze onlangs informeerden over de abrupte evacuatieplicht. Het opmerkelijke verzoek zorgde vorige week voor paniek en verwarring bij de Marokkaanse boeren. Beelden van protesterende inwoners van Figuig gingen massaal rond op sociale netwerken.
Uit protest hielden boerderijeigenaren dagenlang sit-ins; ze droegen spandoeken en scandeerden leuzen om hun ongenoegen te uiten over de eis van buurland Algerije. "Ze willen ons land, ons levensonderhoud en onze voorouderlijke herinneringen van ons afpakken", klonk het. Een grote vredesmars die op donderdag gepland stond werd door Marokkaanse veiligheidsdiensten ontregeld.
In het gebied zitten voornamelijk palmplantages waarop dadels worden geproduceerd. Met de gedwongen evacuatie lijden lokale boeren enorme financiële verliezen, het gebied is rijk aan meer dan 15.000 palmbomen van de duurste dadelsoorten; de Aziza-dadel kost tussen de 150 en 200 DH per kilo (€ 15 - 20).
Spanningen
De Algerijnse media heeft verschillende verklaringen aangedragen voor het plotselinge verzoek van Algerije. Daarbij worden onder meer de "Marokkaanse wapenhandel en drugshandel" benoemd. Dat laatste werd recentelijk nog door het Algerijnse leger gebruikt in een verklaring waarin het Marokko betichtte de regio te destabiliseren met de legalisering van mediwiet.
De Algerijnse propagandamachine leek met de cannabis-kwestie een nieuw onderwerp te hebben gevonden om het anti-Marokko sentiment voort te blijven stuwen.
Daarvóór diende de omstreden Marokkaanse verzoening met de Joodse staat als munitie voor de Algerijnse staatsmedia. Algerijnse politici lieten geen middel onbeproefd om de aandacht af te leiden van de dreigende economische crisis in eigen land.
De onevenwichtige handelsbalans, de aanhoudende protesten, de uitbraak van het coronavirus, de daaruit voortkomende coronacrisis en de speculaties of president Abdelmadjid Tebboune zijn eerste termijn wel zal kunnen afronden lijken de hoofdingrediënten te zijn voor de dreigende crisis.
Allerlei externe 'dreigingen' worden aangehaald in een poging de loyaliteit van burgers voor zich te winnen door het creëren van een gemeenschappelijke buitenlandse vijand.
Intussen is het in Algerije weer onrustig als gevolg van aanhoudende protesten van Hirak-activisten. Sinds de tweede verjaardag van de volksopstand op 22 februari hebben Hirak-demonstranten de protesten in Algerije wekelijks hervat op vrijdag. De protesten werden een jaar geleden aan banden gelegd toen het coronavirus in het land uitbrak.
In een poging de protesten de kop in te drukken besloot de Algerijnse president Abdelmadjid Tebboune eind februari om vervroegde verkiezingen uit te schrijven. Het parlement werd ontbonden en zijn regering herschikt. Tebboune zegt daarbij plaats te willen vrijmaken voor jongere regeringsleden.
Damage control
Aan Marokkaanse zijde werken de autoriteiten in de regio Figuig aan oplossingen om de negatieve impact van de uitzetting op het leven van Marokkaanse boeren te verminderen. Lokale autoriteiten meldden in een verklaring dat daarbij "alle opties" worden open gehouden om de exploitanten van de landbouwgronden bij te staan en hun "omstandigheden te verzachten".
Ook het Marokkaanse maatschappelijk middenveld organiseert zich om de boeren te helpen. Zo hebben meerdere advocaten een crisiseenheid opgericht om de boeren in El Arja bij te staan. De juristen onderzoeken de juridische middelen waarmee de boeren kunnen profiteren van compensatie van Algerije voor de onteigening van hun land. Als Algerije het verzoek negeert zal de zaak worden aangekaart bij de internationale gemeenschap.
Verdrag
Het huidige verdrag over de bestaande grens tussen Algerije en Marokko verschaft echter duidelijkheid over de status van de regio El Arja. De tekst van het verdrag werd in 1973 door Algerije geratificeerd en werd pas in 1992 gepubliceerd in de officiële Staatscourant van Marokko. Er werden destijds echter geen kaarten aan de teksten toegevoegd.
Pas in 2002 werd de kaart gedeponeerd in een reeks verdragen van de Verenigde Naties. Daarop is volgens historicus Mostafa Bouaziz te zien waar de betwiste landbouwgrond (oranje) zich bevindt.
De afbakening van de Marokkaans-Algerijnse grens is afgebeeld met een zwarte vetgedrukte lijn.