De gezaghebbende Israëlische commentator Ben Kaspit vindt het een grote vergissing van Menahem Begin om de Gaza per se in handen te houden (bij de vredesonderhandelingen in 1978). Maar volgens hem behoort dit tot het verleden. Hij vindt dat de Egyptenaren zorg moeten dragen voor Gaza, zij moeten maar water, elektriciteit, brandstof en medicijnen verstrekken. En verder vindt hij dat het tijd is om de terugtrekking te voltooien en de poorten (naar Israël) te sluiten en deze nooit meer te openen.
Menahem Begin schreef dit in de krant Maariv, en hij is niet de enige in Israël die zo denkt. Giora Eiland, het voormalige hoofd van de nationale veiligheidsraad, heeft zich in gelijke termen uitgelaten, aldus volkskrant.nl
Sinds Palestijnse strijders woensdag de zuidelijke grensmuren van de Gazastrook opbliezen, heeft Israël zich afwachtend opgesteld. ‘Wij verwachten dat Egypte het probleem oplost’, was de officiële reactie. Ook mag Egypte de grens niet openhouden. In het Gaza-grensakkoord is immers afgesproken dat de overgang bij Rafah alleen onder toezicht van Europese waarnemers open mag zijn. Het Gaza-grensakkoord is in 2005 tussen Israël, Egypte en de Palestiinse Autoriteit gesloten.
Het is de Egyptenaren nog niet gelukt de grens te sluiten. Palestijnen zijn zaterdag zelfs met hun auto’s de Sinaï-woestijn ingereden. Ook zondag was de grens nog open, al leek de stroom Palestijnen af te nemen, omdat de winkels in het Egyptische Rafah en de havenplaats El Arish leeg waren gekocht. Nieuwe bevoorrading van deze steden lijkt Egypte met opzet te voorkomen.
Maar een eenvoudige sluiting ligt daarmee nog niet in het verschiet. Egypte heeft eerst de twee rivaliserende Palestijnse bewegingen Fatah en Hamas uitgenodigd om in Caïro een nieuw grensregime te komen bespreken. President Mahmoud Abbas wil zijn presidentiële garde de grens zonder bemoeienis van Hamas laten bewaken. Maar de islamisten eisen een rol bij het runnen van de overgang naar Egypte.
De afwachtende houding van Israël betekent niet dat de regering van Ehud Olmert de ontwikkelingen zorgeloos gadeslaat. De vrees bestaat dat Hamas in de chaos terreurcellen de Sinaï in heeft gestuurd, die op een later ogenblik de lange woestijngrens met Israël oversteken om aanslagen te plegen. De grensbewaking is verscherpt. Israëlische toeristen is aangeraden badplaatsen aan de Rode Zee te verlaten. Natuurparken in de Israëlische Negev-woestijn zijn tot risicogebied verklaard.
De theorie dat Hamas in de toekomst vanuit Egypte aanslagen in Israël zal plegen, heeft ver strekkende gevolgen. De toestand ‘bedreigt de breekbare relatie tussen Caïro en Jeruzalem’, schreef de krant Haaretz zondag in het hoofdcommentaar. ‘In een volgend stadium moet Israël wellicht beslissen hoe het Palestijnse terreuraanslagen moet voorkomen die beraamd zijn op Egyptische bodem, nog voordat de daders verdwijnen op weg naar Israël.’
De vrede met Egypte is nooit warm geweest, maar aan het Israëlische ‘zuidelijke front’ was het wel dertig jaar rustig. De uitbraak van de Gazanen – die maanden door Israël zijn geïsoleerd als vergelding voor beschietingen met Qassam-raketten – heeft de fragiliteit van de Israëlisch-Egyptische vrede tot het gesprek van de dag gemaakt.