Zo zijn de regels in de lagelonenlanden soepeler. Ook de kosten voor de tests die fabrikanten moeten uitvoeren voor ze hun nieuwe medicijn op de markt mogen brengen, zijn lager.
Bovendien zijn de mensen in het westen liever geen proefkonijn meer, maar in arme landen staan ze, vanwege de vaak aantrekkelijke vergoeding, in de rij. Volgens schattingen wordt dan ook 40 procent van de zogeheten klinische onderzoeken inmiddels in Oost-Europa, Azië en Latijns-Amerika gedaan.
Volgens de ontwikkelingsorganisatie Wemos en het onderzoeksbureau SOMO worden bij die tests regelmatig ethische regels geschonden. Patiënten zouden niet altijd te horen krijgen dat ze een experimenteel medicijn krijgen. Over de risico’s worden ze vaak onvolledig geïnformeerd. En als het medicijn eenmaal op de markt komt, dan kunnen die patiënten ernaar fluiten, omdat de marktprijs ervan doorgaans vele malen boven hun dagloon ligt.
Een voorbeeld van de Nederlandse markt: augustus vorig jaar liet het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) het schizofreniemedicijn Seroquel XR toe op de Nederlandse markt. De medicijnproducent AstraZeneca testte de werking onder andere door een groep patiënten het medicijn te geven en een andere groep een placebo.
Volgens SOMO staat het vast dat de 171 betrokkenen uit India, Bulgarije, Polen, Rusland en Oekraïne van die test onnodig nadeel ondervonden: van de patiënten die een placebo kregen, moest 8 procent worden opgenomen en één patiënt pleegde na 173 dagen placebo-gebruik zelfmoord.
Volgens SOMO-onderzoeker Irene Schipper ging het gebruik van placebo’s in dit geval tegen internationale afspraken in.
Het CBG stelt in een reactie dat ‘richtlijnen voorschrijven dat er bij antipsychotica ook placebogecontroleerde studies worden uitgevoerd.’ Zonder zulk onderzoek ‘komen we helaas nooit te weten of het geneesmiddel effectief is.’
Schipper bestrijdt dat. Zij vindt bovendien dat het CBG onvoldoende erop toeziet of de ethische richtlijnen wel worden nageleefd bij tests van medicijnen die op de Nederlandse markt worden toegelaten. Dit meldt volkskrant.nl