De betoging tegen racisme in Amsterdam kreeg het karakter van een anti-Wildersbetoging. Maar is deze omstreden politicus een racist?
Het eenvoudigste antwoord op de vraag of Wilders een racist is, luidt: nee, want hij is nooit wegens racisme veroordeeld. Hij is zelfs niet voor dit vergrijp vervolgd. Het Openbaar Ministerie (OM) kauwt nog op een veertigtal aangiftes die vorig jaar tegen hem zijn gedaan en zal, mag worden aangenomen, pas tot strafvervolging overgaan als de kans op een veroordeling reëel is. Een zeperd kan het OM zich tegen de politicus niet veroorloven, omdat de actie dan snel zal worden uitgelegd als een poging hem de mond te snoeren. Maar hiermee is nog niet gezegd dat Wilders geen racist zou zijn, aldus Trouw.nl.
Het is mogelijk dat hij in de Tweede Kamer racistische uitspraken heeft gedaan. Daarvoor kan hij niet worden vervolgd, omdat parlementariërs immuniteit genieten voor wat ze in de Kamervergadering zeggen. D66-fractievoorzitter Pechtold heeft hem daarom uitgedaagd bepaalde uitspraken ook buiten de Kamer te doen, zodat hij dan voor de rechter als racist kan worden ’ontmaskerd’. Maar dat valt nog te bezien.
In zijn uitspraken richt de PVV-politicus zich niet direct tegen moslims, maar tegen de islam en de Koran. Hij beschouwt de islam niet als een godsdienst, maar als ’een ideologie van haat en geweld’ en de Koran als de ’islamitische Mein Kampf’. Met moslims die zich aan de wet en de regels van de rechtsstaat houden zegt hij geen problemen te hebben. Zijn kritiek zou daarom kunnen worden beschouwd als godsdienstkritiek, waarbij moslims tegen een stootje moeten kunnen.
Dat is echter moeilijk vol te houden, want Wilders koppelt zijn visie op de islam aan concrete voorstellen die moslims zowel als bevolkingsgroep als in hun religieuze identiteit en beleving raken, zoals een stop op de bouw van nieuwe moskeeën en sluiting van de islamitische scholen. Dat zou neerkomen op een inperking van de politieke en burgerlijke rechten van moslims. Ze mogen wel moslims zijn, maar het op geen enkele manier laten blijken.
Zo’n beknotting valt onder de omschrijving van racisme die de Verenigde Naties hanteren, als dat gebeurt op basis van ras, huidskleur, nationaliteit of etnische oorsprong. Onderscheid maken naar religie valt niet onder deze ruime definitie, maar is wel discriminerend, want in strijd met het non-discriminatiebeginsel in artikel 1 van de Grondwet, en daarmee strafbaar. De vraag is of de PVV zich met het doen van voorstellen als deze schuldig maakt aan het aanzetten tot haat tegen een bevolkingsgroep, zoals Pechtold veronderstelt.
Daarop moet, als het zo ver zou komen, uiteindelijk de rechter een antwoord geven. Feit is dat de aanvallen van de PVV op de islam en de Koran niet los staan van pleidooien de immigratie van moslims te stoppen, ’criminele moslims’ het land uit te zetten en de boerka te verbieden. De voorstellen bepalen tezamen de strijd tegen de ’islamisering van de samenleving’, het kernpunt van de PVV.
Deze strijd richt zich dus niet alleen, in vaak grievende termen, tegen één specifieke religie, maar onvermijdelijk ook tegen de aanhangers daarvan, ook al houden ze zich keurig aan de wet.
Het onderscheid dat Wilders maakt tussen religie en aanhang komt derhalve gekunsteld over, maar juridisch maakt het wellicht verschil, en daarmee ook voor de vraag of hij een racist is.